تحلیل نظام های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری منظر ایرانی (باتاکیدبرغالب ادیان توحیدی ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

طبیعت کلیت و مظهر تجلی و‌جود است مقام خاص و مقدسی دارد در باغ  و در آن همه چیز در حال نظم و تعادل قراردارد در باغ طبیعت از پیش اندیشیده شده، رابطه انسان و طبیعت را در نهایت هماهنگی نشان می‌دهد.  باغ به کمک اشکال منظم هندسی رابطه میان طبیعت و دنیای درون به تصویر می‌کشد.  دراین میان معماری منظرایرانی مفهوم عرفانی و مذهبی طبیعت و نظم جهانی را منعکس و مفاهیم فضاها را مطرح می‌کند معماری منظر ایرانی آن فضای سبز و منظم در واقع الگویی ابتدایی و  قدیمی است که پیچیده‌ترین نیازهای انسان ر‌ا بر‌آورده می‌کند و علایم بیرونی و قابل رویت از شکوهی درونی و غیر قابل رویت ر ا عرضه می‌کند و نظم و معنایی ابدی درتلاطم بحران دنیوی زندگی جاودانی علی رغم آرامش و هیاهو را وعده می‌دهد.  
این مقاله با هدف تحلیل نظام‌های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری منظر ایرانی و بسط و توسعه فرآیند تأثیر‌پذیری ساختار شکلی و مفهومی معماری منظر در ایران از مفاهیم مذهبی و غالب ادیان توحیدی ایران شامل زرتشت و اسلام، به منظور ارتقاء کیفی مصادیق معماری منظر تنظیم گشته است. روش تحقیق از نوع‌   تحلیلی- توصیفی و انتخاب پنج نمونه موردی از مصادیق باغ‌های ایرانی و روش جمع آوری اطلاعات از نوع  کتابخانه‌ای و میدانی توسط مشاهده  نمونه‌های باقی مانده از مناظر ایرانی از دوره زرتشت و اسلامی می‌باشد.  پس از تجزیه و تحلیل نظام‌های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری مناظر ایرانی در نهایت چنین نتیجه می‌شود که  کیفیت تأثیر‌پذیری محیط مصنوع زیست بشر از مفاهیم مذهبی، به دلیل غنای آموزه‌های هر مسلک توحیدی و تاثیر شگرفی که این تأثیر پذیری می‌تواند بر افزایش کیفیت محیطی بگذارد، ضرورت بررسی  پژوهشی این جستار را به منظور تعیین فاکتورها و عواملی که توجه به آ‌‌ن‌ها می‌تواند سبب ارتقای کیفی محیط در طرح‌ها و پروژه‌های دوران حاضر گردد، مشخص می‌نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Structural and Formal Systems in Iranian Landscape Architecture

چکیده [English]

Nature is the source and a symbol of existence. It is a sacred being in which all the
organs are in order and balance. In gardens, our relation with the nature is in extreme.
Meanwhile, Iranian landscape architecture and the gardens particularly crystallize the
mystical balance of the world. This landscape design is in fact an old primary pattern to
provide the human being with his complicated wills.
It reflects the hidden aspects of an unvisual splendor which ends in peaces and
complacency.
The scope of this article is to analyze the structural and formal systems in Iranian
landscape architecture in order to achieve a better understanding of the relationships
between the ethical concepts and the formation of the Persian green space design.
Herein, the ethical believes of the main two religions of Iran (Zoroaster and Islam) are
of a greater importance. Considering these relations between the ethics and architectural
design could indeed increase the quality of sensible green spaces in the context of
Islamic cities.
The research method of this article is analytical and descriptive. The contents rely
heavily on three bases: 1) the information provided by observational methods during
several inspections of the old Persian gardens before and after Islam (as a part of the
authors` field work) 2) The consultancy of leading experts on landscape design and
Iranian ethical architecture specialists from the University of Tarbiat Modares in
Tehran. 3) Historical documents and travel accounts concerning the traditional design
techniques and the architectural heritage of the Iranian region.
The results show that the affection from different ethical concepts could increase the
quality of design conformed to the country`s religious thoughts. And this could indeed
provide a better condition for the survival of our landscape design.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Structural System
  • Iranian Landscape
  • Persian garden
  • Ethics
- ابوالقاسمی، لطیف (1381)" باغ ایرانی، شهرداری تهران"سازمان پارک­ها و فضای سبز شهر تهران.
-  بل، سایمون (1381)" منظر، الگو، ادراک و فرآیند" بهناز امین زاده، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- پیرنیا، محمدکریم (1383)" سبک شناسی معماری ایرانی" تدوین: دکتر غلامحسین معماریان، تهران، نشر معمار.
- جامع حسینی، اشرف الدین (1387)" باغ بهشت" تهران، انتشارات رجبی.
 - جلالی تهرانی، سعیده (1381) " فضای شناخت و برگزاری مراسم ادیان" پایان نامه کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد تهران. 
- حکمتی، جمشید (1381)" طراحیباغوپارک" تهران، انتشارات فرهنگ.
- حیدری، فاطمه و ایرانی بهبهانی، هما (1387)" باغ ایرانی" تهران، انتشارات همشهری.
 - خسروی، بهمرد (1371)" طرح مجتمع فرهنگی مذهبی زرتشتیان" تهران (آدریان بزرگ)، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری.   
- سلطان زاده، حسین (1378)" تداوم طراحی باغ ایرانی در تاج محل" تهران، دفتر پژوهش­های فرهنگی.
- عبدالله دفاع، علی (1386)" مشاهیر گیاه شناسی در تمدن اسلامی" فرزانه غفاری، تهران، انتشارات سمت.
- گدار، آندره (1345)" هنر ایران" ویراستار: بهروز حبیبی، تهران، ­دانشگاه ملی ایران.
- متحدین، حبیب‌اله (1374)" باغ ایرانی" پایان نامه دوره کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشگاه تربیت مدرس.
- موزه هنرهای معاصر (1383)" باغ ایرانی: حکمت کهن، منظر جدید" تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی، موسسه هنرهای تجسمی.
- نعیما، غلامرضا (1385)" باغ‌های ایران : که ایران چو باغیست خرم بهار" تهران، پیام.
 
-Alexander Clouston, William (2007) " Flowers from a Persian Garden and Other Papers"        BiblioBazaar, LIC, Charleston, USA, 22.
-Hobhouse, Penelope, Hunningher, Erica & Harpur, Jerry (2004) "Gardens of Persia" USA, Kales Press.
-Johnson, James, Sydney Johnson, James, Links, Julian A  (1929) " The Persian Garden, Il lustrated by Julian A. links " England, Windsor Press.
- Khansari Mehdi (1998) " the Persion Garden: Echoes of Paradise " Washington, DC.
-Wilber, Donald Newton (1979) " Persian Gardens and Garden Pavilions " UK, Dumbarton Oaks.
-Wilber, Donald Newton, Ackerman, Phyllis (1940) " The Persian Garden " Tehran, The Iranian           institute.