ایجاد منظر شهری مطلوب در مسیرهای پیاده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

حرکت پیاده طبیعی‌ترین، قدیمی‌ترین و ضروری‌ترین شکل جا به جایی انسان است و پیاده‌روی هنوز مهم‌ترین امکان برای مشاهده مکان‌ها، فعالیت‌ها و احساس شور و تحرک زندگی و کشف ارزش‌ها و جاذبه‌های نهفته در محیط است.
پیاده‌روی دارای اهمیت اساسی در ادراک هویت فضایی، احساس تعلق به محیط و دریافت کیفیت‌های محیطی است.
مسیر پیاده یا پیاده‌راه‌ها جزئی از فضاهای شهری هستند که به دنبال تردد بیش از حد سواره و کاهش ایمنی تردد پیاده در شهرها، پس از سال‌ها دوباره ایجاد شده‌اند. این مسیرها که می‌توان گفت به دنبال نیاز به پیاده‌روی شهروندان به وجود آمده‌اند یکی از عناصر اصلی فضاهای شهری محسوب می‌شوند؛ آن جایی که امکان مراوده بین انسان‌ها، تفریح، پیاده‌روی،‌گذران اوقات فراغت، بازی، خرید، تجمع و تظاهرات، دیدار، نشستن، نگاه کردن، دسترسی، تردد، تبلیغات، اطلاع رسانی و غیره را برای همگان فراهم می‌آورد.
با افزایش اولویت دهی به اتومبیل‌ها در شهرهای امروز تقریباً همه چیز از کمیت‌ها تا کیفیت‌ها، برای سرعت اتومبیل و درک سواره‌ها ساخته و طراحی می‌شود و شهروند پیاده به عنوان عضو اصلی سازنده شهر و نیازهای او به کلی به فراموشی سپرده شده است. از جمله این مسائل فراموش شده، توجه به منظر شهری در مسیرهای مخصوص پیاده است.
منظر شهری محیطی است محسوس و موثر بر رفتار فرد و نتایج آن. میزان موثر بودن محیط بر فرد بستگی به میزان ادراک فرد دارد که خود وابسته به آمادگی ناظر برای ادراک، ظرفیت ادراکی و شرایط محیطی ادراک می‌باشد.
مطالعه حاضر بر آن است تا پس از تعریف مسیر پیاده و منظر شهر، به صورت توصیفی ـ تحلیلی و از طریق مطالعات اسنادی، با در نظر گرفتن یک مسیر پیاده به عنوان فضای شهری و با برشمردن عناصر منظر شهری و شاخص‌هایی که سبب ایجاد مطلوبیت در منظر شهری می‌شوند؛ راهکارهایی جهت مطلوب ساختن منظر شهری مسیرهای پیاده عرضه کند و در این زمینه چارچوب اصلی از نظریات سایمون بل، جهانشاه پاکزاد،‌گوردون کالن، کوروش گلکار و ... استخراج شده است.
قابل ذکر است که به دلیل کمبود مجال تحقیق در این مطالعه، تنها به عوامل کالبدی مؤثر بر منظر شهری مسیر پیاده پرداخته شده، اما باید توجه داشت که سایر عوامل نیز به نوبه خود نقش مهمی در ایجاد مطلوبیت منظر دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Making Desirability in Pedestrian Way's Urban Scape

چکیده [English]

The presence of pedestrians in urban spaces creates social life and character. Walking
on foot is the oldest, most normal and the most essential shape of human move and
walking is still the most important possibility for visiting places, activities and feeling
the motion and emotion of life, to find out the values and hidden attractions in the
environment.
Walking has major important in the perception of space identification, feeling of
belonging to the environment and conceiving qualities of environment.
Today, the number of pedestrians has decreased because most people do not use
walkways. They instead use motorcars as an alternative to commute and, since
motorcars play the major role in transportation systems, everything in our cities are built
depend on car’s speed, ( quantities to qualities ) and pedestrians and their needs are
ignored as major members of city maker. So Urban planners and designers endeavor to
find out the best way to eliminate roadway and convert to walkway, in order to recreate
this livelihood to the city center. It becomes necessary to have this urban character that
able to attract people to use pedestrian walkways as an indication to successful urban
place.
Pedestrian ways that are rebuilt after years, because of decrease of the people’s safety
and people’s need to walk, are the major part of urban spaces , where provide for all
people, possibility of interrelation, walking, spending times of leisure, playing,
shopping, gathering and manifesting, meeting, sitting, looking at, accessing, travelling,
advertising, informing and … .
One of the forgotten issues that is the important problem in our cities is no attention to
the urban scape in the pedestrian ways.
Urban scape is the sensible environment that effect on people’s behavior and its results.
A degree of affect of environment on people, depends on degree of human’s perception
that itself depends on preparedness of visitor for perception, perceptual capacity and
situation of environment of perception.
In this study, it’s tried to present some strategies to improve the pedestrian way's urban
scape. To achieve these strategies, the descriptive-analytical method is used.
For that, major theorists are Symon Bell, Jahanshah Pakzad, Gorden Cohlen and
Koorosh Golkar and so on.
It is important to know that because of circumstances of the research, it’s focused on
form factors but it is necessary to attention to other factors too. Because they have
important role in making desirability of urban scape.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pedestrian Way
  • Urban Scape
  • Desirability Indicators
- بل، سایمون (1387) "عناصر طراحی بصری در منظر" انتشارات دانشگاه تهران.
- پاکزاد، جهانشاه (1385)" مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری" چاپ اول، انتشارات شهیدی.
- پاکزاد، جهانشاه (1386) "راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران" چاپ سوم، انتشارات شهیدی.
- ترک­زاده، نغمه (1377)" فضای شهری، عناصر و معیارها"  پایان­نامه کارشناسی­ارشد طراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی.
- تیبالدز، فرانسیس و حسن علی لقایی (1387)" شهرهای انسان محور"  چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران.
- جدلی، فیروزه (1382) "پیاده راه، تحکیم رابطه انسان و محیط شهری" پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه تهران.
- حبیب، فرح (1385) "طراحی منظر شهر در گذر تاریخ " مجله آبادی، شماره 53.
- دستجردی، معصومه سادات (1384) "پیاده راه سازی باغ سپهسالار" پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه تهران.
- رحمانی، سارا (1384) "ساماندهی منظر خیابان" پایان­نامه کارشناسی­ارشد معماری منظر، دانشگاه شهید بهشتی.
- کالن،گوردن و منوچهرطبیبان (1377) "گزیده منظر شهری" انتشارات دانشگاه تهر­ان.
- گلکار،کوروش (1385) "مفهوم منظر شهری" مجله آبادی شماره 53.
- لینچ، کوین و منوچهر مزینی (1381) "سیمای شهر" انتشارات دانشگاه تهران.
- منتظر الحجه، محمود (1386) "خیابان به مثابه عرصه عمومی و فضای شهری مطلوب با تکیه بر اولویت حرکت پیاده" پایان­نامه کارشناسی­ارشد طراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی.